مسجد بزرگ قدیم شیراز کجاست؟مسجد قدیم شیراز قدیمی ترین مسجد شهر است. مسجد جامع عتیق شیراز (به انگلیسی: Jameh Atigh Mosque) با نام‌های مسجد جمعه و مسجد آدینا نیز شناخته می‌شود و قدیمی‌ترین مسجد شیراز است. سفرهای حج در قدیم در کاروان های زمینی انجام می شد و تقریباً 2 ماه به طول می انجامید. در نتیجه قبل از رفتن به مکه، زائران شیرازی در این مکان در مراسم حج آموزش دیدند و مسجد عتیق به عنوان مسجد حرم و خدایخانه به عنوان کعبه برای آموزش عملی زائران مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به قدمت این مسجد، در فرهنگ اماله اعتقادات مختلفی درباره این مسجد وجود دارد، از جمله: برخی شیرازی ها معتقدند که عصای حضرت موسی یا همان اژدهای خفته در زیر خانه خدا قرار داشته است. عده ای دیگر این مسجد را مسجد الاقصی می دانند و معتقدند قبله قبل از این که به کعبه تبدیل شود رو به این مسجد بوده است.برخی معتقدند این مسجد در گذشته ایستگاه آتش نشانی بوده و سپس تغییر کاربری داده است.برخی دیگر معتقدند که عیسی به همراه میکائیل و اسرافیل در این مکان نازل شد. جهت مسجد جامع عتیق، شیراز، فارس، شیراز، ضلع جنوب شرقی شاه چراغ یکی از ورودی های آن از داخل حرم شاهچراغ است. شما می توانید همه روزه از ساعت 08:00 الی 19:00 از این مسجد تاریخی دیدن کنید. 
تاریخچه مسجد جامع عتیق شیراز تاریخچه مسجد جامع عتیق شیراز اگرچه این عظمت باستانی ظاهری ساده دارد اما زیبایی خاصی دارد که از قدیم الایام مورد توجه گردشگران بوده است. به گفته ابن بطوطه، سیاح قرن هشتم: «مسجد عتیق یکی از زیباترین و بزرگ ترین مساجد جهان است». کاوش های باستان شناسی محدودی که در زیر این مسجد انجام شده نشان می دهد که مسجد بر فراز عبادتگاهی باستانی ساخته شده است، اما مشخص نیست این عبادتگاه متعلق به چه دوره ای است، اما مشخص است که الگوی عبادتگاه قبلی برای طراحی مسجد جامع قدیمی استفاده شده است. بنای اصلی مسجد در سال 281 هجری قمری و همزمان با عمروالیث صفر ساخته شد.شاه اسحاق در سال 752 هجری قمری در وسط مسجد بنایی بنام دارالمصاف یا خانه خدا ساخت که محل نگهداری و تلاوت قرآن کریم بود.کتیبه سنگی این بنا یکی از نمونه های گرانبهای خوشنویسی یحیی الجمالی صوفی، خاتر معروف زمان شاه اسحق است و عباراتی شبیه به قرآن بر روی آن دیده می شود. این مسجد اولین هسته مذهبی شیراز محسوب می شود که علاوه بر جایگاه مذهبی، کارکردی اجتماعی و سیاسی نیز داشته است که برای آن 6 ورودی در اضلاع مختلف مسجد ساخته شده است که مهمترین آن ورودی ضلع شمالی است. مسجدی که در زمان صفویه بازسازی شد. 
معماری و معرق مسجد جامع عتیق شیراز، سبک معماری مسجد جامع عتیق شیراز، این مسجد دارای 6 ورودی است. یکی در ضلع شمالی، یکی در ضلع جنوبی، دو ورودی در ضلع شرقی و دو ورودی در ضلع غربی. ورودی ضلع شمالی به دروازه امام معروف است و ورودی آن مقرنس است. ورودی مسجد در ضلع غربی حرم شاه چراغ قرار دارد. به گفته برخی، این دیوار محل حرکت براق از اینجا در زمان معراج پیامبر بوده است. در قسمت جنوبی مسجد دیواری وجود دارد که با علامت تک یا سرو به شکل کاشی های آبی مشخص و متمایز می شود، این دیوار به دیوار ندبه معروف است.
قسمت های مختلف مسجد جامع قدیم شیراز، دارالمصوف یا خانه خدا، در وسط صحن مسجد، دارالمصوف یا خانه خدا قرار دارد که به کعبه دوم، بیت المقدس نیز معروف است. و دروازه زماناین عمارت و سردرهای آن به طول 12 متر و عرض 10 متر و مساحت اتاق میانی 6 در 8 متر است که از سنگ و گچ ساخته شده است. در ضلع شرقی و غربی اتاق دو سنگ مشبک قرار داده شده است. دو ضلع شمالی و جنوبی آن دارای یک ورودی و ورودی ضلع شمالی آن دارای منبت کاری است. در چهار گوشه خداخانه چاهان ستون‌های خیمه‌ای دایره‌ای وجود دارد که نمای بیرونی آن از سنگ‌های مکعبی شکل است که با سنگ‌های کچاپ‌رنگ اندود شده و بر روی سنگ‌های پایه‌ی زیرین کنده کاری شده است. عمارت خداخانه، کتیبه هایی در خط تیره سوم نوشته شده که حاوی اشعار عربی در وصف قرآن است. از آنجایی که در قدیم چاپخانه وجود نداشت، در سال ۷۵۲ هجری قمری همزمان با شاه شیخ ابواسحاق بانجو، این بنا برای کاتبان و حافظان قرآن ساخته شد و این بنا یک بار در 1316. در این بنا یک جلد 30 قرآن قطعاتی از دوره شاه اسماعیل صفوی و چند قرآن منفرد وجود دارد که اکنون در موزه پارس شیراز نگهداری می شود.
عکس مسجد جامع عتیق شیره از ضلع شمالی مسجد ضلع شمالی مسجد که رو به قبله است دارای دو دروازه شمالی و شمال شرقی، ایوان و نمازخانه است.در شمال مسجد دروازه عوام عماروف است و بالای آن کتیبه ای وجود دارد که مربوط به دوره صفویه و سال 1031 هجری قمری توسط علاءالدین جوهری است. این کتیبه تاریخ مرمت مسجد را در این سال بیان می کند. درب شمالی مسجد با کاشی مقرنس ساخته شده است. چهار کتیبه بر روی ستون های دو طرف حرم وجود دارد که نام دوازده امام بر روی آنها نوشته شده است. در وسط ضلع شمالی طاق بلندی به نام طاق مروارید قرار دارد که این طاق دارای دو گلدسته بلند زیبا و سقف آن از آجر مقرنس است. در ضلع غربی این شیروانی راهرویی به سمت شمال و پنج شیروانی دیگر قرار دارد. پشت سر آنها شبستان کوچکی ساخته شده که در حال حاضر دفتر مسجد در آن قرار دارد. در شرق طاق مروارید، شبستان بزرگی با پنج در آهنی و محراب سنگی قرار دارد. ضلع غربی مسجد، ضلع غربی مسجد است که رو به خورشید است و روی آن ورودی حرم آستان شاهچراغ قرار دارد. این ضلع دارای 10 رواق است که در انتهای آن دروازه ای به سمت جنوب شبستان است.
ضلع جنوبی مسجد جامع عتیق شیراز، ضلع جنوبی مسجد است، ضلع جنوبی مسجد پشت قبله است، در وسط آن طاق عریض و مرتفعی وجود دارد که در قرن گذشته تخریب شده و در سال 2018 بازسازی شده است. 1348پشت آن شبستانی باریک و باستانی، دو طبقه و از دو طرف آجر پوشیده شده که در انتهای آن محرابی با منبری چوبی با ۱۳ پله در کنار آن قرار دارد. دو ستون سنگی مارپیچ در دو طرف محراب وجود دارد و سقف محراب با کاشی های آبی پوشیده شده است. شبستان اصلی مسجد جامع عتیق‌در ضلع غربی سردار جنوبی، شبستان بزرگ جدیدی با منبری 12 پله‌ای از آهن و مرمر ساخته شده است. محراب زیبای او در سمت راست منبر قرار دارد. بر کاشی دیوار و محراب آن 13 آیه و حدیث نبوی نوشته شده است. 
مسجد جامع عتیق شیراز از نمای بالای ضلع شرقی مسجد جامع عتیق ضلع شرقی مسجد جامع عتیق رو به خورشید است. در وسط آن عرشه ای عریض و مرتفع قرار دارد که روی آن کاشی های زیبایی دیده می شود. در داخل، هفت طاق کوچک و یک راه پله وجود دارد. در سمت چپ چهار طاق كوچك و پشت سر آنها رواق قرار دارد. در سمت راست چهار طاق کوچک وجود دارد که یکی از آنها در خروجی مسجد است.در ضلع شرقی مسجد، شبستانی مخروبه دیده می شود که کاملاً بلااستفاده بوده و کف آن پر از شن و ماسه دیوارهای مخروبه است.این شبستان زمانی محل اقامه نماز مسجد بوده و در سالهای 1341 تا 1358 به مرکز فرهنگی مسجد و کتابخانه تبدیل شد، اما از همان سال غیر قابل استفاده شد. در ضلع شرقی مسجد دو رواق وجود دارد. سه سوراخ و ایوان. از یکی از رواق ها دری به کوچه های بین دو معبد باز می شود که نیاز به مرمت دارد. در بالای ایوان در این ضلع، کتیبه های زیادی از قرآن به چشم می خورد.
